De volgende woorden zijn afkomstig uit de Surinaamse voertaal, het 'Sranang Tongo'. Deze woordenlijst vindt zijn toepassing in het verhaal ´Terug naar Ashanti'. Hierbij gaat het veelal om spirituele begrippen.
aboma boa
abongra sesamzaad dat wordt gebruikt bij riten
abrawatra overzees
adawra instrument
adja term voor de Kromanti goden
adjersi tori exempel, verteld op de laatste avond van de nachtwake
adjida heilige trom
adjida-winti andere naam voor de Aisa
adjosi goedendag of vaarwel
adonsawa menstruatie
adumankama lagere bosgod
adupi Bakru, partner van Akantamasi
afkodre verafgoding
aisa de godin van de aarde
aite-de de achtste dag, de laatste dag van de nachtwake
akantamasi lagere bosgod die in een termietennest woont
akolo andere naam voor de lagere bosgod Amasi
aksi sopi gin, geschenk aan de ouders van een meisje dat ten huwelijk wordt gevraagd
amafu een obia bestaande uit kruiden/akantamasi
amasi-godo termietennest, waar de god Amasi huist
anana god, de schepper
ananka Jaw andere naam voor de god Opete
anansi-tori verhalen die op de laatste avond van de nachtwake worden verteld
anjisa hoofddoek
apinti trom met hoge tonen
apuku lagere bosgod en knecht van Aisa
apuku wiwiri kruiden die gebruikt worden bij het bezweren van de Apuku
aradi Kromanti god van het luchtruim
asi paard, wordt bereden door een godheid
asramani Kromanti god van het dodenrijk en een van de goden van het luchtruim
atando een luchtgod
ati hart
avodu slangen waarin Aisa en Loko zich manifesteren
avrekete de vrouwelijke leba
awese Kromanti een van de goden van het luchtruim
baka Busi Mama een Aisa die in het bos woont
baka-kasaba platte koeken van cassavemeel
bakru lagere god
bakuku vooroudergeesten
basi priester, baas
basi-winti de krachtigste obia van een obiaman
basja een slaaf die als opzichter werkte voor zijn slavenmeester
bas-moni honorarium van de bonoeman
basu briljant
batai assistent van een geestelijke
bedji locatie waar men diens gebeden tot de vooroudergeesten en de goden richt
bere buik of grote familie
bere bonu ritueel waarbij een van de familieleden in bezit wordt genomen door een bovennatuurlijk wezen. Het doel is
om ziektes binnen de gehele familie te genezen
bere-pre dansritueel voor een uitgebreide en florerende familie
bere-winti familiegoden
bifo-obia een inwijdingsritueel dat men onderging voordat men als slaaf naar Suriname werd verscheept
bigi-futu elefantiasis
blok-mout meelkoek, versnapering op de laatste dag van de nachtwake
bodjaw baden met kruiden
boei armring met magische kracht
boeller homoseksueel (krachtterm)
bon-kindi luchtwortels van een boom (o.a. van de Waringin boom)
bonu-man priester
bosu de man van de Aisa van het water
brafu soep
broko-dee dansritueel voor de goden en de geesten, dat duurt totdat de dag aanbreekt
bumba bosgod
bun-see de goede kant van een bovennatuurlijk wezen
busi Apuku bosgod
busi-Indji Indiaanse goden die zich in het bos ophouden
busi-Mama bosmonster
busi-winti goden die in het bos wonen
busidji een bosgod
busuntji Kromanti watergoden
daggu hond, teef
dabra-Awese naam van een Aisa
daguwe een godin van de aarde/een slang
dede-kondre het hiernamaals
dede-oso nachtwake, plek waar een dode is opgebaard
didibri bijzonder kwaadaardige bovennatuurlijke wezens/demonen
dji, tji, yi bovennatuurlijk wezen
djodjo de beschermgeesten van iemand of diens bovennatuurlijke ouders
djodjo-paiman eten voor de djodjo na het reinigingsritueel van de kra(ziel) of sieraden voor de djodjo
djumbi dwaalgeest of geest van een overledene die nog niet doorheeft dat deze dood is
dofo-kampu priesterhut
dribi-watra purificatiebad
duman priester
ede-man dorpshoofd
fedi de dood
fesi-man degene die het geld inde bij de aankoop van een plantage
firi-winti het oproepen van een profen of winti om te onderzoeken welk familielid door de Aisa in bezit is genomen
fyofyo conflict van de geesten en de goden met het nageslacht/de stamouder is ontevreden over diens nageslacht
fyofyo-watra purificatiebad om de fyofyo te doorbreken
futu-boi knecht
gebri Kromanti oorlogsgod
gisri Kromanti luchtgod (Sofia-Bada)
gron Indji Indiaanse goden die onder de grond wonen
gron-Winti Aisa of de goden van het aardepantheon
hebi-watra purificatiebad
indji-poku muziek voor Indiaanse goden
indji-winti Indiaanse goden
jampanesi krosi Javaanse kleding, kleding in de kleuren van de papa-winti
jeje ziel
jorka een geest die zijn aardse gedaante blijft aannemen en rondwaart
jorka-beri een lijkstoet van geesten die de geest van een persoon die op korte termijn zal sterven, alvast naar het kerkhof begeleidt
jorka-fyo fyo de stamvader of –moeder is gebrouilleerd met diens nakomelingen
jorka-pree dansritueel voor de jorka’s
jorka-tafra maaltijd voor de jorka’s
kabra vooroudergeest die aan het hoofd staat van de bere (familie)
kabra-tafra maaltijd die is voorbereid voor de vooroudergeesten
kaklakka kakkerlak
kankansumani almachtige
kartiki Bakru beeldje gemaakt van een lege maiskolf of hout, symbool voor de lagere god Bakru
kaser sowtu ongeraffineerd zout dat wordt gebruikt om het ‘boze oog’ te weren
kaser watra purificatiebad
kaseri purificeren; puur houden; wit maken met pemba
kasripo op sojasaus gelijkende stroop gekookt van het sap van de bittere maniok
katibo slavernij
kawina cilindrische trom
kiri-daguwe het verschijnsel dat bovennatuurlijke krachten worden geërfd door het nageslacht van diegene die de slang heeft gedood
koko hoofd (spiritueel begrip)
kondre-bonu-man de genezer die in dienst staat van het hele dorp
kondre-njanjan maaltijd voor de dorpsgoden
kondre-pori een religieuze crisis in het dorp
kondre-pré dansritueel voor de dorpsgoden
konfo verzamelterm
krasi jeuk
krastientje vrouwelijk persoon op wie een hoge mate van promiscuïteit van toepassing is. Een slet.
law krankzinnig
luku kijken
mbaya aanspreektitel voor een oudere heer
motyo hoer
nownow nu
obia magisch middel samengesteld uit kruiden
obiaman genezer die in samenwerking met de wintigeesten een magisch middel samen stelt (obia)
owrukuku uil
patu pot/po
pemba doti witte klei
prati scheidingsritueel
sneki slang
tongo taal
umapikin prinsesje, klein meisje
wasi rituele wassing
wiri kruiden
wisi-man priester die de bezwerende formules beheerst
yere luisteren
zaka zaka laag bij de gronds
bronnen: Wortubuku fu Sranang Tongo, SIL International / Winti, een Afro Amerikaanse godsdienst in Suriname door Dr. C. Wooding.
*synchroniciteit (letterlijk: gelijktijdigheid) betekent zinvolle coïncidentie van uiterlijke en innerlijke gebeurtenissen die zelf niet causaal verbonden zijn. Het begrip werd in 1930 geformuleerd door de Zwitserse psychiater en psycholoog Carl Gustav Jung in zijn verhandeling Synchroniciteit: een acausaal, verbindend principe.[1] Van synchroniciteit is sprake wanneer twee of meer gebeurtenissen min of meer tegelijkertijd optreden in een voor de betrokkene zinvol verband, dat niet noodzakelijk als causaal wordt ervaren. Eenvoudig gezegd: je ervaart het als "meer dan gewoon toeval"; omdat de twee gebeurtenissen voor jou met elkaar te maken schijnen te hebben, maar niet zo dat het ene het andere heeft voortgebracht. Jung zag synchroniciteit als een ander verklaringsmodel dat naast causaliteit zijn plaats verdiende. Dit concept stelt de causaliteit zelf niet ter discussie noch wil het ermee concurreren. Het beweert slechts dat, net zoals gebeurtenissen kunnen gegroepeerd worden onder 'oorzaak', ze net zo goed kunnen worden gegroepeerd onder hun betekenis.
*syncretisme
syncretisme is een belangrijk principe dat wordt behandeld in de trilogie ´Terug naar Ashanti´. Syncretisme betreft de wederzijdse beïnvloeding tussen godsdiensten. Zo is bijvoorbeeld het Braziliaans katholicisme een schoolvoorbeeld van syncretisme. Religieuze vorming is geen statisch proces, het betreft een ontwikkeling die nooit stopt.